“Gender studies? Daar zitten zeker allemaal potten in tuinbroeken die mannen haten?” “Zit je dan tussen de.. feministen?” maar vooral: “Pff, zijn er geen belangrijkere dingen om te studeren?”
Helaas zijn dit dingen die ik regelmatig hoor van (onwetende) mensen. Het is sowieso al sneu dat er gedacht wordt dat alle feministen kortharige vrouwen in tuinbroeken zijn, maar dat is een heel andere discussie die ik nu niet ga behandelen. Nee, vandaag wil ik het hebben over het belang van Gender studies. In Zweden is het bestuderen van gender veel normaler en hier heb ik dan ook regelmatig een leuk gesprek met mensen (ook met jongens!) over hoe interessant het wel niet is. Dat hoef ik niet Nederland toch niet te proberen op een feestje..
En dat is jammer, want je kunt zoveel leren van een discussie omtrent bijvoorbeeld gendernormen. En zo luidt dan ook mijn eerste punt:
1. Gendernormen beïnvloeden (onbewust) ons dagelijks leven
En je kunt je er alleen bewust van worden als je dit doorhebt! Is je weleens opgevallen dat je alleen je baby kunt verschonen in damestoiletten? Vind jij het stiekem ook gek als iemand een baby jongetje een roze rompertje aantrekt? Zeg jij ook weleens dat je iemand heel mannelijk vindt, en weet je dan wat je daar eigenlijk mee bedoelt?
Onze hele maatschappij zit vol met voorgeprogrammeerde normen: dingen die jij en ik doodnormaal vinden en waarop de meeste mensen niet kritisch zijn. Het is toch logisch dat je alleen je baby kunt verschonen in een damestoilet? Vaders gaan immers nooit met hun baby op stap! (Ehh..) Handig toch, al die roze speelgoedverpakkingen.. kan mijn dochter precies zien wat voor haar bedoeld is (nogmaals.. ehh..) Je hebt bepaalde ideeën van mannelijkheid (gespierd, stoer) en vrouwelijkheid (elegant, lief). Als je aan een gezin denkt, denk je wellicht aan ‘man, vrouw, twee of drie kinderen’. Zijn ze ook blank? Als je zegt: “doe eens normaal!”, wat bedoel je dan eigenlijk?
Zo zie je maar: we leven in een wereld met bepaalde normen en bepaalde afwijkingen. Het heeft naar mijn mening geen zin om het concept van normen aan te vechten want mensen zullen altijd behoefte hebben aan normen. Zodat ze zich normaal kunnen voelen, of juist uniek. Het is echter wél belangrijk om te beseffen dat deze normen bestaan. Dat jij bepaalde normen hebt betekent niet dat iedereen die heeft: je kunt er bijvoorbeeld niet vanuit gaan dat iemand een vrouw is, puur omdat diegene zich als een vrouw kleedt. En dat brengt ons op het volgende punt:
2. Er is behoefte aan meer kennis over verschillende geslachten/genders
Je geslacht is lichamelijk en biologisch, dus of je een penis of een vagina hebt (of beide). Je gender is een sociaal construct, dus hoe je je gedraagt en je je identificeert. Dit hoeft dus logischerwijs niet per se overeen te komen. Je kunt lichamelijk man zijn maar je identificeren als vrouw. Of je kunt een vrouw zijn en niet passen in de bestaande genderhokjes. Dan voel je je dus noch man noch vrouw.
Het feit dat ik voor mijn universiteit nog nooit had gehoord van het verschil tussen geslacht en gender laat wel zien dat er een serieus probleem is in het begrijpen van alles wat ‘anders’ is op het gebied van seksualiteit. Op de middelbare school wordt wellicht snel iets verteld over transseksualiteit, maar wat dat dan precies inhoudt wordt verder niet op ingegaan (lees dat hier). Hier wordt de plank volledig misgeslagen en de bestaande normen worden nogmaals bevestigd. Wat er dus weer voor zorgt dat mensen niet doorhebben dat deze normen bestaan én er dus niet kritisch op zijn. Zucht.
3. Zelfs in de grootste studies wordt er geen aandacht aan besteed
Je hoeft natuurlijk geen gender studies te studeren om een feminist te zijn of je in te zetten voor meer bewustzijn van normen, maar feit is dat er helaas niet veel bekend over is buiten Gender Studies. Zo leer je bij Rechten misschien nog net iets over het homohuwelijk, maar what about de rechten van iemand die transgender is? En zelfs verrassender: ik hoorde van mijn geneeskunde vrienden dat gender daar nauwelijks aan bod komt. Hoe kan iemand die zoveel persoonlijk contact heeft met mensen nu zo weinig afweten van de lichamelijke en geestelijke variëteit tussen alle verschillende genders en seksualiteiten? Dit zie je bijvoorbeeld ook in sommige SOA-klinieken die erg heteronormatief zijn omdat ze simpelweg te weinig afweten van verschillende soorten seksualiteit.
Dus, nu kun je je nog steeds afvragen of er geen belangrijkere dingen zijn om te bestuderen, en dat is natuurlijk een persoonlijke kwestie. Echter heb ik hopelijk iedereen overtuigd dat Gender wel dégelijk interessant is en nog belangrijker: dat gender iedereen beïnvloedt.
(Ik studeer zelf overigens geen Gender studies als bachelor, maar ik heb één vak in Nederland gevolgd en twee vakken in Zweden. Daarnaast heb ik door vrijwilliger te zijn bij P6 (safe sex organisation) meer over normen en seksualiteit geleerd.)